Creu Mannau Gwyrdd – Hope St Mellons

Ers 2021, mae Hope St Mellons wedi datblygu dros 100m2 o dir diffaith o amgylch Canolfan Beacon yn ardd tyfu bwyd sy’n dda i fywyd gwyllt sy’n cyflenwi Pantri Llaneirwg. Mae’r prosiect hwn, sy’n cael ei arwain gan y gymuned, yn mynd i’r afael ag ansicrwydd bwyd mewn ardal sy’n cael ei disgrifio fel un o ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru o ran bwyd.

Dechreuodd y trawsnewidiad gyda Phecyn Datblygu Lleoedd Lleol ar gyfer Natur, a ddarparwyd gan Cadwch Gymru’n Daclus. Ers hynny, mae tîm Hope St Mellons wedi gweithio’n galed i godi arian ar gyfer datblygiadau pellach, yn cynnwys gwelyau uchel, gwelliannau i balmentydd, llwybrau graean a phlanwyr. Mae’r tîm hefyd wedi gweithio gyda gwirfoddolwyr i dreblu’r ardal tyfu bwyd a ddarperir gan Cadwch Gymru’n Daclus a datblygu cynefin pellach ar gyfer bywyd gwyllt. Fe wnaethant wedyn ehangu i greu micro-berllan frodorol – sydd bellach yn cynnwys 18 o goed ffrwythau.

Mae Hope St Mellons wedi cefnogi datblygu cymunedol yn y gofod trwy Bantri Llaneirwg, y Clwb Natur a’r Clwb Garddio. Gyda’i gilydd, mae’r grwpiau hyn, sy’n cael eu harwain gan wirfoddolwyr, wedi meithrin perchnogaeth ar draws y gymuned ehangach, sydd wedi sicrhau bod yr ardd yn parhau’n fan agored i’r cyhoedd ei mwynhau bob dydd.

Mae’r datblygiad wedi creu ecosystem amrywiol ar gyfer bywyd gwyllt, yn cynnwys llwyni brodorol, dôl blodau gwyllt brodorol, a 26 math gwahanol o ffrwythau, perlysiau a llysiau organig. Mae’r gwirfoddolwyr wedi gweld cynnydd yn yr amrywiaeth o wenyn a glöynnod byw sy’n ymweld â’r ardd, ac yn y micro-berllan, er bod llwybrau’n cael eu torri ar gyfer mynediad, mae’r glaswellt wedi cael ei adael i dyfu’n hir. Mae hyn wedi arwain at gynnydd mewn adar, pryfed ac amffibiaid yn yr ardal.

Mae’r Clwb Garddio’n defnyddio egwyddorion permaddiwylliant i gefnogi bywyd gwyllt ac i weithio mewn cytgord â natur, gan gynnwys plannu gyda’i gilydd i fynd i’r afael â phlâu yn hytrach na defnyddio plaladdwyr. Mae creu amgylchedd o’r fath wedi arwain at ddatblygu grwpiau pellach, fel y Clwb Natur sydd wedi datblygu cynefinoedd ar y safle, yn cynnwys gwesty trychfilod mawr, ac wedi annog amgylcheddaeth trwy raglen fisol o weithgareddau, fel creu bocsys adar a phlannu bylbiau.

Mae’r gofod wedi galluogi datblygiad dros 20 o gyfleoedd gwirfoddoli trwy’r Clwb Garddio, y Pantri a’r Clwb Natur, gyda gwirfoddolwyr yn dweud, “Mae cymryd rhan a gweld y cynnydd yn rhagorol” a “Y clwb garddio yw’r peth yr wyf wedi bod yn edrych ymlaen ato bob wythnos. Rwy’n credu dylai pawb ddod i roi cynnig arno.”